Wil jij een verhaal of boek schrijven? Als je de vorm van je verhaal te pakken hebt, ben je een heel eind op weg. Anna Enquist vond haar vorm voor het boek Contrapunt (2008) in de muziek van Bach. Aan de hand van de 30 Goldbergvariaties schildert ze een gezin met een groot verlies.

Heel literair Nederland weet op het moment van het verschijnen van het boek Contrapunt dat Enquist haar dochter enkele jaren daarvoor heeft verloren door een verkeersongeluk. Dit boek Contrapunt is een rouwmonument. In de eerste zin van de roman hangt de schrijfster, aangeduid als de vrouw, over tafel en leest in een zakpartituur van de Goldbergvariaties. De vrouw wil de variaties instuderen op de vleugel. Ze verdiept zich in vingerzettingen en achtergrondliteratuur. Hoe kan je dit werk het beste spelen? En hoe wil zij het spelen? Ze dwingt zichzelf tot grote concentratie en probeert daarmee haar herinneringen in het gareel te krijgen. Sommige herinneringen zijn welkom, andere herinneringen laat ze met de nodige inspanning passeren.

Vrije ruimte

Eén voor één studeert de vrouw de Goldbergvariaties in. In het boek volgen wij haar studie op de voet. Elke variatie geeft ruimte om vrij te associëren en maakt specifieke herinneringen wakker. De kinderlijke vrolijkheid in variatie 1 doet denken aan de zesjarige dochter die op klompen danst. De kakafonie van variatie 4 herinnert haar aan de volle vaart waarin deze zelfde dochter, maar nu jongvolwassen, het leven leeft. Met een onbegrijpelijk geheimtaal tussen haar vrienden en vriendinnen, een taal van verwante stemmen die ook klinkt in deze variatie. Dertig variaties lang slingeren de associaties zich om de muziek en slingert de muziek zich om de herinnering. Temidden van dit alles reflecteert de vrouw op het proces van studeren en het gevecht met de herinneringen om haar gemoed de baas te blijven.

De grootste wens

Door zich noest te wijden aan haar taak lijkt de vrouw tijdelijk grip te krijgen op de tijd. Tegelijkertijd realiseert ze zich dat de tijd zal doorgaan en de variaties ooit op zullen zijn. De buitenwereld achter de ramen trekt aan de vrouw. Ze wil binnenblijven, het tij keren, stilzetten, en probeert met potloodaantekeningen het kind vast te leggen op papier. Het lukt niet, zegt ze. Niets voldoet echt. Niets kan haar helpen in ‘’haar allesdoordringende wens het kind te beschrijven.’’ De afgrond is er maar juist door alles hardop te benoemen, ook wat er niet lukt, is er in het boek nergens de definitieve val in die afgrond. Heden en verleden en diep verdriet en diep geluk blijven zich om elkaar heen slingeren. Het kind dat bij de piano zegt: ‘’Het is óns lied.’’ De vrouw die altijd kan spelen voor dit kind dat in herinnering tegen haar schouder leunt, en luistert.

Zoek jij een vorm vinden voor het verhaal dat jij wil schrijven? Wie weet kan dit boek van Anna Enquist je inspireren. En als ik je daarbij kan helpen, doe ik dat natuurlijk graag.

Anna Enquist (2008). Contrapunt. Arbeiderspers.  15,00 euro

Het boek is verkrijgbaar bij je eigen boekhandel of als hardcover en als paperback via deze linkjes. Het boek is ook verkrijgbaar als ebook en als luisterboek. De Goldbergvariaties duren per stuk ongeveer een minuut. Bij het luisterboek krijg je ze voorgespeeld door pianist Ivo Janssen en Anna Enquist leest daar zelf voor.

Als je je exemplaar bestelt via het linkje krijg ik een kleine commissie. Daar help je mij (en mijn blogs) mee. (Echt bedankt!) En als jij via dat linkje pepernoten bestelt of je nieuwe AAA wasmachine of je vogelvoer voor de koude maanden, help je mij daar ook mee . Ik kan niet zien wie wat aanschaft (gelukkig) dus je privacy is gegarandeerd. Dankjewel hoe dan ook voor het lezen van mijn blogs, ik vind het leuk om ze voor je te schrijven. Tot volgende keer!

***
Wil jij iets zeggen over dit boek, dit blog of heb je een boekentip? Welkom bij de comments: